Wat is roestvast staal?

De klassieker: austenitisch roestvast staal vormt de grootste en bekendste groep van roestvast staal. Dit hittebestendige RVS wordt vooral gekenmerkt door een hoog gehalte aan chroom (Cr), een hoog gehalte aan nikkel (Ni), een laag gehalte aan koolstof (C) en vaak door de toevoeging van molybdeen (Mo). Austenitische staalsoorten zijn gewoonlijk niet-magnetisch. De bekendste kwaliteit is 1.4301, in de volksmond ook wel V2A genoemd.

Austenitisch RVS met grote viscositeit

‘Kauwgumstaal’: Vanuit mechanisch oogpunt is austenitisch roestvast staal uitzonderlijk taai. Austenitisch staal is relatief zacht en is daarom bijzonder geschikt voor plastische vormgeving, bijvoorbeeld bij het dieptrekken van keukengootstenen. Bovendien kan austenitisch staal goed worden gelast en heeft het een hoge corrosiebestendigheid. Het aantal toepassingen is praktisch eindeloos: van deurklinken tot enorme brouwketels, alles kan worden gemaakt van austenitisch RVS

Door het hoge nikkelgehalte is austenitisch roestvast staal echter gevoelig voor prijsschommelingen. De internationale nikkelprijs is al op en neergegaan tussen 8.000 en 50.000 US dollar per ton. Dit heeft uiteraard een enorme invloed op de prijs van austenitisch roestvast staal. 

Hittebestendig roestvast staal

EN 1.4828/AISI 309 is het laagst gelegeerde hittbestendige staal. Het is vergelijkbaar met 1.4301, maar met het cruciale verschil dat 1.4828 tussen 1,5 en 2,5% silicium (Si) bevat, wat het beter bestand maakt tegen corrosie.

EN 1.4841/AISI 314 is een zeer hoog gelegeerd austenitisch roestvast staal dat 24-26% chroom (Cr) en 19-22% nikkel (Ni) bevat. In vergelijking met zijn hierboven genoemde ‘kleine broertje’ heeft 1.4841 betere mechanische eigenschappen en is het nog beter bestand tegen corrosie. Het grootste nadeel van dit hittebestendige RVS is het hoge nikkelgehalte, waardoor het staal onderhevig is aan prijsschommelingen.

Hard, harder, martensitisch roestvast staal: Martensitisch roestvast staal wordt vooral gekenmerkt door zijn hardheid. Gewoonlijk bevat het 12-16% Cr, een kleine hoeveelheid Ni, zelden Mo en een relatief hoog koolstofgehalte (C 0,12-1,2%). Het kan door snelle afkoeling bijzonder sterk worden gehard. Daarom is martensitisch RVS bijzonder geschikt voor snijwerktuigen zoals chirurgische instrumenten, scheermesjes, industriële messen, jachtmessen of hoogwaardige keukenmessen. Vanwege hun hoge slijtvastheid is martensitisch roestvast staal ook populair in de machine- en installatiebouw.

Martensitische roestvast staalsoorten: decoratief en magnetisch 

Na het uitharden kan martensitisch staal niet meer plastisch worden vervormd of gelast. Het staal verliest zijn hardheid wanneer het wordt gelast of andere warmtebehandelingen ondergaat. Verspaning is daarentegen zeer goed mogelijk – zelfs beter dan bij andere soorten roestvast staal.

De martensitische roestvaste staalsoorten zijn sterk magnetisch en hebben door hun lage Cr- en hoge C-gehalte in de regel een slechte corrosiebestendigheid. Dit zie je vaak wanneer een duur keukenmes in de vaatwasser is afgewassen.

Het wordt vooral gebruikt voor decoratieve doeleinden, in elektrische apparatuur, in het vervoer of in de autotechniek – praktisch overal waar corrosiebestendigheid en vervormbaarheid niet de hoogste prioriteit hebben.

Doordat martensitisch roestvast staal laaggelegeerd is, zijn de prijzen van deze staalsoort stabiel.

Heeft u vragen over de toepassingsmogelijkheden? Onze RVS experts informeren u graag over het gebruik van martensitisch roestvast staal.  

Ferritisch roestvast staal bevat normaliter 12-18% Cr, een kleine hoeveelheid nikkel en een kleine hoeveelheid koolstof (C ≤ 0,12). Ferrieten hebben dezelfde samenstelling als zwart staal, maar zijn vanwege het lage koolstofgehalte niet verhardbaar. Ferritisch staal is relatief zacht en heeft een geringere stabiliteit in vergelijking met austenitisch staal. Het kan koud worden gevormd maar niet in dezelfde mate als austenitisch roestvast staal. De gestabiliseerde types zijn lasbaar (de types 1.45XX) en alle kwaliteiten zijn sterk magnetisch.

Ferritisch roestvast staal: geen kans op putcorrosie

De verschillende ferritische roestvast staalsoorten worden gekenmerkt door verschillende eigenschappen. Daarom is het inwinnen van advies voor de bestelling – en de verdere verwerking – dringend aan te raden. De laaggelegeerde kwaliteiten (bijv. 1.4003) hebben bijvoorbeeld een betrekkelijk geringe corrosiebestendigheid (vooral bij zuren), terwijl de hooggelegeerde soorten (bijv. 1.4521) wat put- en gedeeltelijke spleetcorrosie betreft vergelijkbaar zijn met zuurbestendig roestvast staal. Ferritisch staal is wat spanningscorrosie betreft superieur aan austenitisch staal.

Ferritisch roestvast staal: stabiel in prijs

Door het lage nikkelgehalte is ferritisch roestvast staal stabiel in prijs. Het wordt steeds meer gebruikt op plekken waar de omvormbaarheid en lasbaarheid van austenitisch staal geen rol spelen -  of waar een mooi en magnetisch oppervlak gewenst is. Ferritisch roestvast staal wordt bijvoorbeeld gebruikt voor koelkasten en koffiezetapparaten, beschermplaten en deurklinken, uitlaten en liftcabines, gevels en luifels, containers en pannen ...geen wonder dat het wereldwijde gebruik van ferritisch roestvast staal de afgelopen jaren flink is gestegen.

Bent u geïnteresseerd in ferritisch roestvast staal? Onze materiaalexperts helpen u graag!

Het beste van twee werelden: duplex staal is de benaming voor een zeer specifieke groep van roestvast staal. Het bijzondere van duplex staal is dat het, in tegenstelling tot austenitisch (bijv. de klassiekers 1.4301 en 1.4401) of ferritisch chroomstaal (bijv. 1.4016 en 1.4509), niet eenfasig is. Duplex staal is tweefasig. Eenvoudig gezegd betekent dit dat iets meer dan de helft (meestal 55%) van de microstructuur van het staal ferritisch is, terwijl de rest austenitisch is. Op die manier kan duplexstaal worden omschreven als een ‘kruising’ van de twee groepen roestvast staal die het meest worden gebruikt.

Duplex staal: de verschillen

Net als bij de andere hoofdgroepen van roestvast staal, bestaat ook de duplexfamilie uit meerdere staalsoorten. Onder gewoon ‘duplex staal’ wordt de legering EN 1.4462 verstaan, die onder meer wordt gekenmerkt door een hoog chroomgehalte (21-23% Cr) en een molybdeengehalte (2,5-3,5%) dat iets hoger ligt dan dat van de zuurbestendige austenitische groep (ten minste 2% Mo). Beide bestanddelen zorgen voor een uitstekende corrosiebestendigheid. Anderzijds is het nikkelgehalte laag (4,0-6,0% Ni), waardoor de prijs redelijk stabiel blijft. De combinatie van een goede corrosiebestendigheid en een redelijke prijs maakt 1.4462 tot het ‘werkpaard’ onder de duplexstalen. Daarom is ongeveer de helft van het op de markt verkrijgbare duplex staal van kwaliteit 1.4462.